Ojciec Honorat Koźmiński: Niepokornie Pokorny – cz. II

Nowicjat przeszedł w Lubartowie, studia ukończył w Lublinie, a święcenia kapłańskie otrzymał w 1852 r., w Kościele Świętego Krzyża w Warszawie. Stulecie śmierci Ojca Honorata Koźmińskiego Lubartów uczci szczególnie, jako jedno z kilkunastu takich miast w Polsce, gdzie odbędą się spotkania, wystawy, prelekcje i koncerty ku czci Błogosławionego. Publikujemy drugi odcinek z cyklu „Rok Błogosławionego Ojca Honorata Koźmińskiego” z tekstem autorstwa br. Grzegorza Filipiuka OFMCap.

RODEM Z PODLASIA

Biała na Podlasiu, zwana Białą Radziwiłłowską, a dziś Biała Podlaska, to miejsce urodzin Wacława Koźmińskiego, późniejszego bł. Honorata z zakonu kapucynów.

Biała to miasto, w którym od lat spotykały się różne kultury: polska, litewska i ruska, dwa obrządki katolickie: rzymski i grecki, czyli tzw. unici. Była tam też cerkiew prawosławna i bożnica żydowska. Radziwiłłowie wybudowali w Białej wspaniały zamek, z którego dziś zostały tylko wały obronne i niewiele zabudowań, w których znajdują się instytucje kulturalne, m.in. biblioteka i szkoła muzyczna. Michał Radziwiłł, kanclerz wielki litewski sprowadził do miasta bazylianów, dla których wybudował unicką cerkiew i klasztor. W cerkwi przez wiele lat przechowywane były szczątki św. Jozafata Kuncewicza, męczennika. Obecnie jest tam rzymskokatolicka parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Swój klasztor mieli tam również franciszkanie – znani w Polsce pod nazwą reformatów. Pozostała po nich ulica Reformacka i kościół z przylegającym klasztorem, dziś pod opieką najmłodszej gałęzi franciszkańskiej – Braci Mniejszych Kapucynów.

Za chwilę do Białej powrócimy, jednak trzeba przywołać jeszcze dwa miejsce związane z rodziną bł. Honorata. Najpierw spójrzmy na wieś Chłopków, niedaleko Sarnak, na północ od Białej. Tam mieszkał dziadek Honorata – Leon Koźmiński, który był kapłanem unickim. Mieszkając w pobliskim Ostromęczynie pełnił funkcje, najpierw pomocnika proboszcza, a później proboszcza parafii Chłopków. Z małżeństwa z Konstancją Hoffman miał dziesięcioro dzieci, spośród których ósmym był Stefan, przyszły ojciec Błogosławionego. Zatem, mamy pierwszą gałąź przodków Honorata o tradycji wschodniej, zakorzenioną w Podlasiu i w jego tradycji. Druga miejscowość to Międzyrzec Podlaski, dziś miasteczko w pobliżu Białej na trasie z Warszawy do Terespola. Tam, w 1807 r. przyszła na świat matka bł. Honorata – Aleksandra Kahl. Nazwisko zdradza zagraniczny rodowód, Kahlowie bowiem pochodzili z Saksonii. Wiadomo, ze w XVI wieku byli zegarmistrzami. W XVIII mieszkali w Turyngii skąd przenieśli się na ziemie polskie, wraz z dynastią Sasów. Byli baronami i mieli prawo do pieczętowania się herbem Pobóg. Dwie różne kultury, dwa różne światy – wschodni i zachodni – spotkały się ze sobą. Gdzie się poznali Stefan z Aleksandrą? Otóż wszystkie ślady kierują nas do miejscowości Huszlew, również na Podlasiu, niedaleko Łosic, a więc również blisko Chłopkowa. Ponieważ ojciec Aleksandry Jan Kahl zmarł wcześnie, a pannę trzeba było wydać za mąż, w poszukiwaniu kandydata pomógł św. Antoni z Padwy, czczony w kościele w Huszlewie. Stefanowi zmarła pierwsza żona, więc był dość młodym jeszcze wdowcem. I jak to bywa poznali się na odpuście św. Antoniego, właśnie w Huszlewie. Młodziutka wówczas, czternastoletnia Aleksandra została wydana za 21 lat starszego Stefana. Mógł być jej ojcem, ale traktował ją bardzo poważnie i delikatnie. Zamieszkali w Białej, a Stefan, jako architekt pełnił bardzo ważną funkcję budowniczego całego obwodu bialskiego. Po siedmiu latach urodził się im pierwszy syn – Aleksander, po roku czyli w 1829, dokładnie 16 października przyszedł na świat Florentyn Wacław Jan Stefan czyli bł. Honorat. Było jeszcze kilkoro dzieci z tego małżeństwa. Władysław, Karolina i Julia umarli jako malutkie dzieci. Starszy – Aleksander towarzyszył Wacławowi w latach szkolnych. Były jeszcze dwie młodsze siostry: Stefania – późniejsza siostra Honorata – wizytka w klasztorze warszawskim przy Krakowskim Przedmieściu, tam pochowana w krypcie kościoła i Kamila, po mężu Zejfert, która podobnie jak mąż i jedyne jej dziecko umarła bardzo młodo i jest pochowana na cmentarzu w Zakroczymiu. Aleksander swoje życie związał z Warszawą i spoczywa na Starych Powązkach razem ze swoją żoną Kamillą i córką Heleną, po mężu Borkowską.

Zachowały się zdjęcia: matki – Aleksandry, właściwie dzięki Honoratowi, który jej fotografię wkleił do bardzo osobistego notatnika duchowego, brata – Aleksandra oraz niektórych jego dzieci. Razem z nimi zobaczmy młodego Wacława, gdyż zachowało się jego zdjęcie z czasów studenckich. Trzeba dodać, że Stefan posługiwał się dwoma formami nazwiska, pisząc raz Koźmiński, a raz Kuźmiński. Widoczne jest to na różnych dokumentach, a także na zdjęciu Wacława.

Pierwsze lata, które Wacław przeżył w Białej, począwszy od włączenia w kościół przez chrzest święty będą tematem następnej części naszej opowieści.